Lęk jest zupełnie naturalną emocją, która pojawia się w naszym codziennym życiu. Możemy odczuwać lęk np. przed wygłoszeniem prezentacji w pracy, przed egzaminem, czy kiedy wracamy późną porą do domu. Lęk przestaje spełniać swoje funkcje, kiedy zaczyna ograniczać nasze codzienne funkcjonowanie (np. przestajemy wychodzić z domu, unikamy kontaktów z innymi ludźmi), obniża jakość naszego życia i staje się dla nas źródłem cierpienia. Według Stefana Hofmana „Lęk staje się problemem, gdy, zachodzi przynajmniej jedna z następujących przesłanek:
- lęk nie pozwala nam normalnie funkcjonować,
- lęk powoduje dystres niewspółmierny do sytuacji.”
Myślę, że dość istotne jest też, aby omówić czym różni się strach od lęku:
„Strach jest podstawowym, automatycznie pojawiającym się stanem zaniepokojenia, w którego skład wchodzi spostrzeżenie albo wniosek o zbliżającym się zagrożeniu lub niebezpieczeństwie.” (Clark, Beck, 2010)
„Lęk jest długotrwałym, złożonym stanem, który pojawia się wtedy, gdy człowiek oczekuje, że jakaś przyszła sytuacja, zdarzenie albo okoliczność może się wiązać z dokuczliwym dla niego, niedającym się przewidzieć ani opanować zagrożeniem, jego żywotnych interesów.” (Clark, Beck, 2018)
Profil lęku
- Poziom poznawczy (myślenie): przecenianie zagrożenia, niedocenianie możliwości uzyskania pomocy, zamartwianie się, tworzenie katastroficznych scenariuszy.
- Poziom behawioralny (zachowania): unikanie sytuacji, w których pojawia się lęk, wycofywanie się, podejmowanie różnych zachowań zabezpieczających, próby kontrolowania wszystkiego.
- Poziom fizjologiczny (ciało): napięcie mięśni, przyspieszone bicie serce, zawroty głowy, nadmierne pocenie się, drżenie dłoni, podwyższone ciśnienie krwi, spłycony oddech.
Przyczyny zaburzeń lękowych
Do rozwinięcia się zaburzeń lękowych mogą przyczynić się różne czynniki i ich kombinacje:
- istnienie zaburzeń psychicznych w rodzinie, z której pochodzimy,
- występowanie stresujących wydarzeń w życiu,
- występowanie problemów zdrowotnych,
- uwarunkowania osobowościowe,
- stosowanie substancji psychoaktywnych.
Zaburzenia lękowe
Zaburzenia lękowe, nazywane były kiedyś nerwicami, są najczęściej występującymi zaburzeniami psychicznymi.
Rodzaje zaburzeń lękowych:
- fobie (fobia społeczna, fobie specyficzne, np. krwi),
- zaburzenia lęku uogólnionego (GAD),
- zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne (OCD),
- zespół stresu pourazowego (PTSD),
- lęk paniczny (z agorafobią lub bez).
Leczenie zaburzeń lękowych
- psychoterapia – dostępne dane pokazują, że terapia poznawczo – behawioralna ma wysoką skuteczność w leczeniu zaburzeń lękowych
- farmakoterapia – stosowanie odpowiednio dobranych przez lekarza psychiatrę leków.
Źródła:
- Wells, A., Terapia Poznawcza Zaburzeń Lękowych,
- Clark D.A., Burza w twojej głowie. Przerwij błędne koło negatywnych myśli
- Padesky C., Greenberger D., Umysł ponad nastrojem. Zmień nastrój poprzez zmianę sposobu myślenia, wydanie drugie rozszerzone
- Leahy R.L., Lekarstwo na zmartwienia, jak w siedmiu krokach osiągnąć wewnętrzną harmonię
- Hofman S.G., Ponad lękiem
- Clark D.A., Beck A.T., Zaburzenia lękowe. Podręcznik z ćwiczeniami opartymi na terapii poznawczo – behawioralnej
