Bariatria to dziedzina medycyny zajmująca się diagnozowaniem, leczeniem i prewencją otyłości. Celem bariatrii jest nie tylko redukcja masy ciała pacjentów, ale także poprawa ogólnego stanu zdrowia oraz zmniejszenie ryzyka powikłań związanych z otyłością.
Metody leczenia otyłości (choroby otyłościowej)
Leczenie otyłości obejmuje różnorodne podejścia, które możemy podzielić na niechirurgiczne i chirurgiczne. Każda z metod ma swoje wskazania, zalety i ryzyka, a wybór odpowiedniej strategii zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta, stopnia otyłości oraz obecności innych chorób współistniejących. Leczenie otyłości wymaga wielodyscyplinarnego podejścia, zaangażowania w leczenie pacjenta endokrynologa, dietetyka, obesitologa, chirurga, psychologa i fizjoterapeuty. Leczenie otyłości ma na celu nie tylko redukcję masy ciała, ale również zmniejszenie ryzyka chorób i powikłań związanych z otyłością, terapię zaburzeń metabolicznych oraz profilaktykę ponownego przyrostu wagi.
Podejście niechirurgiczne:
- Wsparcie dietetyczne: Podstawowym elementem terapii otyłości jest spersonalizowana dieta, mająca na celu redukcję masy ciała oraz utrzymanie uzyskanych efektów po osiągnięciu odpowiedniej wagi. Taka dieta powinna dostarczać wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich ilościach i proporcjach, jednocześnie uwzględniając indywidualne preferencje i nawyki żywieniowe pacjenta zgodne z jego kulturą.
- Wsparcie psychologiczne: Niezwykle istotnym elementem leczenia otyłoścu jest pomoc psychologiczna. W zależności od potrzeb może to być wsparcie w postaci psychoedukacji, wsparcia psychologicznego i psychoterapii. Celem pomocy psychologicznej jest pomoc pacjentowi w uświadomieniu problemu, kształtowaniu oraz wzmacnianiu pozytywnych zachowań, budowaniu i utrzymaniu motywacji
- Wsparcie fizjoterapeutyczne: Zwiększenie aktywności fizycznej jest ogromnie istotnym elementem leczenia otyłości. Ważne jest, aby ta aktywność była odpowiednio dobrana i dostosowana do stanu zdrowia pacjenta i jego możliwości. Regularne ćwiczenia pomagają w redukcji masy ciała poprzez spalanie kalorii i zwiększenie metabolizmu. Dodatkowo, poprawiają kondycję układu krążenia, zwiększają siłę mięśniową i wytrzymałość, a także wpływają na lepsze samopoczucie psychiczne.
- Leczenie farmakologiczne: Farmakoterapia otyłości nie ogranicza się tylko do redukcji masy ciała, ale również ma na celu prewencję i kontrolę zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością. Jej głównym zadaniem jest wspieranie pacjentów w skuteczniejszym przestrzeganiu zaleceń żywieniowych i promowaniu zdrowych nawyków. Poprawnie prowadzona farmakoterapia pozwala na większą utratę masy ciała, wspomagając osiąganie celów terapeutycznych, takich jak redukcja ryzyka metabolicznego i poprawa zdrowia. Jednakże, należy starannie rozważyć przeciwwskazania i ostrzeżenia leków. Farmakoterapia jest uzupełnieniem leczenia niefarmakologicznego i nie zwalnia pacjentów z obowiązku przestrzegania diety, aktywności fizycznej oraz zdrowego stylu życia, bez czego leczenie będzie nieskuteczne i niezalecane.
Podejście chirurgiczne:
Leczenie chirurgiczne jest uznawane za najskuteczniejszą metodę leczenia otyłości olbrzymiej, ale również za najbardziej obciążającą dla pacjenta. Zgodnie z zaleceniami operacje rozważa się u pacjentów z BMI ≥40 kg/m2 lub ≥35 kg/m2, jeśli występują inne poważne schorzenia.
- Operacje restrykcyjne:
- opaska żołądkowa: Opaska jest umieszczana wokół górnej części żołądka, tworząc mały woreczek. Ogranicza to ilość spożywanego jedzenia.
- rękawowa resekcja żołądka: Usunięcie dużej części żołądka, pozostawiając tylko wąski rękaw. Zmniejsza to objętość żołądka i apetyt.
- Operacje restrykcyjno-wyłączające:
- Gastric Bypass: różne rodzaje, np. ominięcie żołądkowo – jelitowe. Skutkuje to mniejszym wchłanianiem kalorii i składników odżywczych.
- Operacje wyłączające:
- Biliopancreatic Diversion with Duodenal Switch (BPD/DS): Raczej mniej popularne.
Źródła:
- Płaczkiewicz-Jankowska, E., Czupryniak, L., Strojek, K., Jankowski, P., Gajos, G., Ruchała, M., … & Lewiński, A. (2021). Rozpoznawanie i leczenie otyłości. Omówienie zasad postępowania zgodnie z aktualnymi wytycznymi. Medycyna Praktyczna, (2).
- Brończyk-Puzoń, A., Nowak, J., Koszowska, A., Dittfeld, A., & Dziąbek, E. (2014). Algorytm leczenia otyłości. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 8, No. 5, pp. 211-216).
- Olszanecka-Glinianowicz, M., Dudek, D., Filipiak, K. J., Krzystanek, M., Markuszewski, L., Ruchała, M., & Tomiak, E. (2020). Leczenie nadwagi i otyłości w czasie i po pandemii. Nie czekajmy na rozwój powikłań—Nowe wytyczne dla lekarzy. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 6(1), 1-14.
