„Ból definiuje się jako przykre doświadczenie zmysłowe i emocjonalne związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub opisuje się w kategoriach takiego uszkodzenia (Merskey i Bogduk, 1994)”.
Rodzaje bólu ze względu na:
- czas trwania: ból ostry – jest to ból krótkotrwały, który ustępuje samoistnie z czasem, gojeniem się tkanek; jest związany z urazem, np. złamaniem, zranieniem, bólem pooperacyjnym, czy oparzeniem; ból przewlekły – jest to ból, który utrzymuje się przez okres pand 3 miesięcy i nie ustępuje nawet po wygojeniu się tkanek, czy ustąpieniu procesu chorobowego,
- miejsce odczuwania: ból zlokalizowany, ból uogólniony,
- patomechanizm bólu: ból receptorowy – wywołany przez podrażnienie receptorów bólowych, może być somatyczny lub trzewny’; ból neuropatyczny – związany z uszkodzeniem nerwów, jest zaburzeniem neurologicznym; ból mieszany,
Czym jest ból przewlekły?
Przewlekły ból według Thorne (2004) „trwa dłużej niż trzy miesiące, może być wywołany przez uraz fizyczny, ma charakter bardziej rozlany niż ból ostry i często wykracza poza granice miejsca powstania”.
- przewlekły ból, to ból, który trwa co najmniej 3 miesiące,
- według dostępnych danych przewlekłego bólu doświadcza około 24% – 37% ludzi,
- w Polsce przewlekłego bólu doświadcza około 27% społeczeństwa,
- przewlekły ból pogarsza jakość życia;
- może prowadzić do zaburzeń depresyjnych, lękowych, zaburzeń snu;
- jest problemem również ekonomicznym, ze względu na nieobecności w pracy, niemożność wykonywania pracy zawodowej, liczne wizyty lekarskie i badania;
Rodzaje przewlekłego bólu
- przewlekły ból receptorowy – to rodzaj bólu wynikający z uszkodzenia tkanek, takich jak mięśnie, skóra, kości czy narządy wewnętrzne. Jest to ból związany z pobudzeniem receptorów bólu (nocyceptorów), które reagują na bodźce mechaniczne, chemiczne lub termiczne. Przewlekły ból nocyceptywny może mieć charakter somatyczny (pochodzący z powierzchni ciała) lub trzewny (pochodzący z narządów wewnętrznych).
- przewlekły ból neuropatyczny – to rodzaj bólu, który powstaje w wyniku uszkodzenia lub dysfunkcji nerwów w obwodowym lub centralnym układzie nerwowym. Charakterystyczne dla tego typu bólu są odczucia pieczenia, kłucia, mrowienia czy drętwienia, które mogą utrzymywać się nawet przy braku bodźca bólowego. Przyczyny bólu neuropatycznego mogą obejmować urazy, choroby takie jak cukrzyca, infekcje, choroby autoimmunologiczne oraz skutki leczenia, na przykład chemioterapii.
Źródła:
- Otis J.D., Przewlekły ból. Terapia poznawczo – behawioralna, (Podręcznik terapeuty, Poradnik dla pacjenta), GWP 2018
- Kuty – Pachecka M., Trzebińska M., Ból przewlekły – definicje, modele i terapia poznawczo – behawioralna, Psychiatria i Psychologia Kliniczna 2018, 18 (1), p. 41-48
- Ziółkowska A.M., Trusz S., Babel P., Techniki terapii behawioralnej bólu przewlekłego i ich skuteczność w świetle wyników metaanaliz, Postępy psychiatrii i neurologii 23 (2014) 10-16
- Domżał T.M., Ból przewlekły – problemy kliniczne i terapeutyczne, Polski Przegląd Neurologiczny 2008; 4 (1): 1-8
- red. Leppert W., Majkowicz M., Ból przewlekły. Ujęcie kliniczne i psychologiczne, PZWL 2018
