Wielu pacjentów mówi o tym, że doświadczenie choroby nowotworowej zmienia perspektywę, a to z kolei wpływa na to, jak postrzegamy świat i jak inni postrzegają nas. Zrozumienie tych zmian może być istotnym czynnikiem wpływającym na nasze relacje społeczne. Powrót do pełnego życia społecznego to proces. Bądź cierpliwy, daj sobie czas na regenerację i nie bój się prosić o pomoc. Twoje relacje są cennym zasobem na drodze zdrowienia.
Źródła trudności w relacjach społecznych po zakończonym leczeniu
- „Co powiedzieć?” i dystansowanie się: Bliscy, znajomi, a nawet współpracownicy mogą czuć się niezręcznie, nie wiedząc, jak rozmawiać z osobą po chorobie. Obawiają się, że zadadzą niestosowne pytanie lub przypomną o trudnych doświadczeniach. Ta niepewność czasem prowadzi do unikania kontaktu, co może być bolesne.
- Nadmierna opiekuńczość: Inni mogą stać się zbyt opiekuńczy, traktując Cię jak osobę wiecznie „chorą”, co bywa frustrujące, gdy próbujesz wrócić do normalności.
- Brak zrozumienia skutków ubocznych: Otoczenie często nie zdaje sobie sprawy, że objawy fizyczne (jak przewlekłe zmęczenie czy ból) oraz obawy przed obciążaniem bliskich to główne powody Twojej zmniejszonej aktywności społecznej.
- Poczucie inności: Choroba zmienia i może sprawić, że czujesz się inną osobą niż przedtem. Twoje priorytety i perspektywa życiowa mogły się przesunąć, co czasem utrudnia odnalezienie wspólnego języka ze starymi znajomymi.
- Zmęczenie psychiczne i emocjonalne: Utrzymujące się zmęczenie po leczeniu, lęk przed nawrotem czy problemy z koncentracją (mogą sprawiać, że masz mniej energii na interakcje społeczne.
- Obawy przed oceną: Blizny, zmiany wagi czy utrata włosów mogą wpływać na samoocenę i prowadzić do niechęci do pokazywania się publicznie.
Nowe relacje – siła wspólnego doświadczenia
- Wsparcie rówieśnicze: wiele osób po chorobie nowotworowej odnajduje poczucie więzi z innymi pacjentami. To jedno z najlepszych źródeł wsparcia, bo tylko ktoś, kto przeszedł przez podobne doświadczenia, może w pełni zrozumieć Twoje lęki i wyzwania.
- Niespodziewane wsparcie: Czasem osoby, których nie podejrzewaliśmy o szczególne wsparcie, potrafią okazać się nieocenione.
Odbudowa życia społecznego
- Edukuj otoczenie: Nie musisz wchodzić w intymne szczegóły, ale wyjaśnij, czego doświadczyłeś i jakie są długoterminowe skutki (np. zmęczenie). Pomoże to innym zrozumieć Twoje potrzeby.
- Bądź konkretny: Mów jasno, czego potrzebujesz (np. „Chcę się spotkać, ale na krótko”, „Dziś mam mniej energii na rozmowę”).
- Małe kroki: Nie forsuj się. Zacznij od spotkań z jedną lub dwiema zaufanymi osobami. Krótka kawa, spacer czy rozmowa telefoniczna to dobry początek.
- Dostosuj aktywności: Wybieraj te, które sprawiają Ci radość i są dostosowane do Twojego poziomu energii (np. spokojne wyjście do kina, wspólne gotowanie, spotkanie online).
- Grupy wsparcia: To świetne miejsce do nawiązania relacji z osobami o podobnych doświadczeniach.
- Społeczności online: Wykorzystaj fora internetowe czy grupy wsparcia online, jeśli wychodzenie z domu jest trudne.
- Nowe hobby/kursy: Zapisanie się na zajęcia czy umiarkowaną aktywność fizyczną to dobry sposób na poznanie ludzi o podobnych zainteresowaniach.
- Wolontariat: Angażowanie się w pomoc innym daje poczucie celu i pozwala poznawać nowe osoby.
- Słuchaj swojego ciała: Masz prawo odmówić, jeśli czujesz się zmęczony lub przytłoczony. Równowaga między interakcją a odpoczynkiem jest kluczowa.
- Szukaj wsparcia profesjonalnego: Jeśli trudności w relacjach są przytłaczające, pojawia się lęk społeczny czy depresja, skonsultuj się z psychoonkologiem lub psychoterapeutą.
Źródła:
- Fox, R. S., Armstrong, G. E., Gaumond, J. S., Vigoureux, T. F., Miller, C. H., Sanford, S. D., … & Oswald, L. B. (2023). Social isolation and social connectedness among young adult cancer survivors: A systematic review. Cancer, 129(19), 2946-2965.
- https://www.dana-farber.org/patient-family/survivors/caring-for-yourself-after-cancer/social-relationships
- https://www.fightcancer.org/policy-resources/survivor-views-social-connection-isolation
- Wright, P., Smith, A., Booth, L., Winterbottom, A., Kiely, M., Velikova, G., & Selby, P. (2005). Psychosocial difficulties, deprivation and cancer: three questionnaire studies involving 609 cancer patients. British journal of cancer, 93(6), 622-626.