Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to zaburzenie neurorozwojowe, które u dorosłych może objawiać się inaczej niż u dzieci. Zamiast widocznej nadpobudliwości ruchowej, często dominują trudności z koncentracją, impulsywność, problemy z organizacją, a także wewnętrzny niepokój i labilność emocjonalna. Diagnoza ADHD u dorosłych jest kluczowa, ponieważ pozwala zrozumieć źródło doświadczanych trudności, zminimalizować nasilenie objawów i znacząco poprawić jakość życia.
Wiele osób z ADHD przez lata zmaga się z objawami, które są błędnie interpretowane jako lenistwo czy brak motywacji. Profesjonalna diagnoza zmienia tę perspektywę, otwierając drogę do skutecznego leczenia i wsparcia. To proces, który daje narzędzia do lepszego zrozumienia siebie i efektywniejszego radzenia sobie z codziennością.
Przebieg diagnozy ADHD u dorosłych
Proces diagnostyczny ADHD u dorosłych jest złożony i wymaga dokładnej oceny historii życia, obecnych objawów oraz ich wpływu na codzienne funkcjonowanie. W mojej praktyce proces ten zazwyczaj obejmuje od 3 do 5 spotkań, wliczając w to konsultację wstępną.
Etap 0 – Przed konsultacją wstępną poproszę Cię o wypełnienie kwestionariusza przesiewowego, który pozwoli uzyskać pierwsze informacje.
Etap I – Konsultacja wstępna, wywiad medyczny i historia chorób
Na tym etapie skupiamy się na zebraniu ogólnych informacji o Twoim zdrowiu, historii medycznej oraz wszelkich wcześniejszych doświadczeniach terapeutycznych czy psychiatrycznych. To wstępna rozmowa, która pozwala mi zrozumieć Twoje obecne trudności i oczekiwania.
Etap II – Wywiad rozwojowy
Przejdziemy krok po kroku przez Twoje dzieciństwo, okres nastoletni, aż do teraźniejszości. Prowadząc wywiad rozwojowy, będziemy jednocześnie przyglądać się objawom ADHD, które mogły występować w różnych okresach Twojego życia. Jest to niezwykle ważne, ponieważ kryteria diagnostyczne ADHD wymagają, aby objawy były obecne przed 12. rokiem życia. Warto przygotować oś czasu z ważnymi wydarzeniami z życia, a jeśli to możliwe, zaprosić osobę bliską (np. rodzica, partnera), która zna Cię od dzieciństwa i może uzupełnić informacje.
Etap III – Wywiad kliniczny, tzw. celowany z użyciem narzędzia DIVA-5
Ten etap to pogłębiony wywiad kliniczny, który prowadzę z użyciem ustrukturyzowanego narzędzia diagnostycznego DIVA-5 (Diagnostic Interview for ADHD in Adults 5). Kwestionariusz ten szczegółowo bada objawy nieuwagi, nadpobudliwości i impulsywności zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłości, a także ich wpływ na różne obszary życia, takie jak praca, nauka i relacje.
Etap IV – Dodatkowe narzędzia diagnostyczne (w razie potrzeby)
W zależności od Twoich indywidualnych potrzeb i złożoności objawów, na tym etapie mogę wprowadzić dodatkowe narzędzia diagnostyczne. Ich celem jest dokładne zbadanie Twojego funkcjonowania oraz przeprowadzenie diagnozy różnicowej, aby wykluczyć inne zaburzenia, których objawy mogą przypominać ADHD. W tym etapie zwracam szczególną uwagę na możliwość współwystępowania innych zaburzeń, takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy zaburzenia osobowości, co jest kluczowe dla kompleksowej oceny.
Etap V – Zintegrowanie informacji, opinia psychologiczna i psychoedukacja
Na ostatnim spotkaniu wszystkie zebrane informacje zostaną zintegrowane, a ja przygotuję szczegółową opinię psychologiczną. Opinia ta zostanie z Tobą omówiona, a Ty otrzymasz pełne jej wyjaśnienie. Przeprowadzę również wstępną psychoedukację, abyś lepiej zrozumiał/a naturę ADHD, jego objawy i mechanizmy. Zgodnie z zasadami jako psycholog przygotowuję diagnozę psychologiczną, możemy ją nazwać „hipotezą diagnostyczną”. Prawo do postawienia diagnozy ma wyłącznie lekarz. W związku z tym z przygotowaną opinią możesz umówić się do lekarza psychiatry, który poprowadzi dalszy proces diagnostyczny oraz ewentualne leczenie farmakologiczne.
Spotkania diagnostyczne
Jak wspomniałam, proces diagnostyczny w mojej praktyce zazwyczaj obejmuje od 3 do 5 spotkań. Liczba ta może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta, złożoności jego objawów oraz konieczności przeprowadzenia szczegółowej diagnozy różnicowej. Złożoność ADHD i częste współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych (np. depresji, lęku) sprawiają, że rzetelna diagnoza wymaga wieloaspektowego podejścia i nie może opierać się na pojedynczym teście.
Dlaczego warto podjąć diagnozę?
Diagnoza ADHD to pierwszy krok do zrozumienia siebie i swoich trudności. Pozwala na:
- Zrozumienie przyczyn problemów: Zamiast obwiniać się za „lenistwo” czy „brak motywacji”, zyskujesz świadomość neurobiologicznego podłoża swoich wyzwań.
- Minimalizowanie objawów: Dzięki diagnozie możliwe jest wdrożenie odpowiednio dopasowanych strategii leczenia i wsparcia.
- Poprawę jakości życia: Nieleczone ADHD może negatywnie wpływać na karierę, relacje i ogólny komfort życia. Diagnoza otwiera drogę do lepszego funkcjonowania.
- Skuteczniejsze leczenie współistniejących zaburzeń: ADHD często współwystępuje z depresją, lękiem czy uzależnieniami. Trafna diagnoza podstawowego zaburzenia zwiększa efektywność leczenia tych problemów.
- Wykorzystanie potencjału: Osoby z ADHD często posiadają unikalne mocne strony, takie jak kreatywność, zdolność do hyperfocusu czy innowacyjne myślenie. Diagnoza pozwala je dostrzec i rozwijać.
Cennik diagnozy ADHD u dorosłych
- W mojej praktyce, cena pełnej diagnozy ADHD u dorosłych uzależniona jest od ilości spotkań. Zwykle jest to od 3 – 5 spotkań i cena wynosi od 750 zł do 1250 zł.
- Pojedyncze spotkanie to koszt 250 zł.
- Cena obejmuje spotkania diagnostyczne, przygotowanie szczegółowej opinii psychologicznej, jej omówienie oraz wstępną psychoedukację, która pomoże Ci lepiej zrozumieć naturę ADHD i dalsze kroki.
Jeśli podejrzewasz u siebie ADHD, zachęcam do kontaktu: m.dzienisiewicz@psychoonkolog.eu
