Czym są zaburzenia psychosomatyczne
Zacznijmy od definicji choroby psychosomatycznej jaką daje nam WHO (Światowa Organizacja Zdrowia): „choroby przebiegające albo pod postacią zaburzeń funkcji, albo zmian organicznych dotyczących poszczególnych narządów czy układów, w przebiegu których czynniki psychiczne odgrywają istotną rolę w występowaniu objawów chorobowych i ich zaostrzeniu”.
Innymi słowy, zaburzenia psychosomatyczne to choroby, w których powstaniu, przebiegu i nasileniu istotną rolę mają czynniki psychiczne/emocjonalne. Pacjenci skarżą się na różnego rodzaju dolegliwości, realne objawy chorobowe, np. biegunki, duszność czy zmiany skórne, ale nie można odnaleźć medycznej przyczyny istnienia tych objawów. Często są to pacjenci, którzy byli już u wielu lekarzy i mają za sobą ogromną ilość badań, z których nie specjalnie coś wynika. Taki pacjent zwykle w pewnym momencie dostaje od lekarza skierowanie do specjalisty z zakresu zdrowia psychicznego. Dlaczego? Ponieważ przyczyna, nasilenie choroby może rzeczywiście być konsekwencją psychiki pacjenta i interwencja ze strony specjalisty zdrowia psychicznego może pomóc. Zwrócę tu Waszą uwagę na ważną rzecz – rozróżnienie między hipochondrią a zaburzeniami psychosomatycznymi: w hipochondrii pacjent wyolbrzymia objawy, błędnie interpretuje sygnały z ciała, ale nie ma choroby, w zaburzeniach psychosomatycznych pacjent ma objawy i można je zobaczyć w badaniach diagnostycznych.
Przyczyny zaburzeń psychosomatycznych
Zaburzenia psychosomatyczne są dość złożonym problemem, wśród przyczyn ich występowania wyróżnia się min.:
- problemy psychiczne, emocjonalne,
- przewlekły stres, duży poziom stresu,
- rodzinne skłonności,
- nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego
- mechanizmy obronne organizmu,
Objawy zaburzeń psychosomatycznych
Tak naprawdę objawy mogą być bardzo różne w zależności od pacjenta, wśród najczęściej zgłaszanych objawów można wymienić:
- dolegliwości bólowe, np. bóle głowy, brzucha, kręgosłupa,
- dolegliwości skórne, np. nadmierna potliwość, łuszczyca, swędzenie,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. biegunki, nudności, zaparcia, zespół jelita drażliwego,
- dolegliwości ze strony układu oddechowego, np. POChP, astma oskrzelowe,
- dolegliwości ze strony układu krążenia, np. nadciśnienie tętnicze,
Leczenie zaburzeń psychosomatycznych
Pacjent, u którego zdiagnozowane zostaną takie zaburzeniami powinien być objęty kompleksową opieką, w której skład wejdą min. lekarz psychiatra oraz psychoterapeuta. Pacjenci mogą być leczeni farmakologicznie oraz poprzez psychoterapię. Psychoterapia pacjenta z zaburzeniami psychosomatycznymi będzie uzależniona od indywidualnych potrzeb danej osoby i będzie zawierała min. psychoedukację, rozpoznanie i pracę nad przekonaniami pacjenta i nauczenie technik relaksacyjnych.
Źródła:
- Zaburzenia psychosomatyczne, Terapia poznawczo – behawioralna nr 7 2017
- Woźniewicz A., Sposoby klasyfikacji zaburzeń psychosomatycznych, Psychiatria Psychologia Kliniczna 2018, 18(3), 283-289
- Kempisty – Jeznach E., Chorzy ze stresu. Problemy psychosomatyczne, Warszawa 2021
